بررسی میزان آگاهی شهروندی درمیان معلم ها مطالعه موردی: معلم های منطقه 11 شهرتهران سال تحصیلی 91-1390

مفهوم شهروندی به دلیل ماهیت پویایش، منطق مساوات گرایانه اش و ناظر بودنش بر یک سری از حقوق و تعهدات ملازم با آن در جهت فراهم نمودن زمینه و بستر مناسب برای توسعه ی پایدار و همه جانبه امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان آگاهی شهروندی معلم های منطقه 11 شهر تهران انجام شد. متغیر وابسته که به عنوان مسأله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده بود توصیف آگاهی شهروندی معلم ها بود که در دو بعد حقوق و تعهدات سنجیده شده و با متغیرهای مستقلی هم چون سرمایه اجتماعی، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی و عوامل فردی چون جنس، سن، ... در ارتباط گذاشته شده است. در بررسی حاضر پس از مرور نظریه ها و تاریخچه شهروندی براساس مدل مارشال میزان آگاهی شهروندی معلم ها به تفکیک به صورت آگاهی از حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی مورد سنجش قرار گرفته است و سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری تأثیرگذار طبق مدل نظری پاکستون با مولفه های اعتماد و وابستگی (بده بستان) در نظر گرفته شد. لازم به ذکر است که در سال 2002 مدل سرمایه اجتماعی برای بررسی شهروندی و درگیری مدنی توسط چارلزپتی و همکاران مورد استفاده قرار گرفت. جامعه ی آماری شامل 1492 نفر معلم های شاغل در منطقه 11 شهرتهران است که نمونه ای 305 نفری از آنها به روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است و گردآوری داده ها به وسیله پرسش نامه انجام شده است. در این بررسی برای تعیین روایی از اعتبار صوری و برای تعیین پایایی سوال ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. در قسمت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، تحلیل های آماری رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شد که عمده ترین نتایج به دست آمده به شرح زیر می باشد. در میان ابعاد مختلف حقوق شهروندی، بیشترین میزان آگاهی مربوط به بعد اجتماعی و کمترین میزان آگاهی مربوط به بعد سیاسی حقوق شهروندی بوده است. هم چنین بیشترین درصد پاسخ گویان در حد زیاد و بعد از آن در حد متوسط از آگاهی شهروندی برخوردار بوده اند. دیگر اینکه زنان نسبت به مردان از میزان آگاهی شهروندی بالاتری برخوردار بوده اند. در ادامه از نتایج دیگر تحلیل دو متغیره می توان به اثر مثبت و معنادار سرمایه اجتماعی بر میزان آگاهی شهروندی معلم ها اشاره کرد. ضریب همبستگی آنها 322/0 می باشد یعنی با افزایش یکی دیگری نیز افزایش می یابد. در تحلیل های چند متغیره، مدل منتخب این تحقیق با حضور دو متغیر مستقل می تواند 53.6 درصد و با حضور سه متغیر مستقل می تواند 20درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نماید. با توجه به نتایج تحلیل مسیر، بیشترین تأثیر مستقیم مربوط به متغیر سرمایه اجتماعی و کمترین آن مربوط به متغیر جنس می باشد.